Istota samobadania piersi

Dużo młodych osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak ważne jest samobadanie piersi. Osoby odczuwające dysforię płciową często mają trudność z patrzeniem na swoje ciało czy jego dotykaniem, co utrudnia regularne badania. Zdarza się, że piersi są bandażowane w celu ich spłaszczenia, ponieważ ze względów ekonomicznych wiele osób nie może sobie pozwolić na zakup specjalnych binderów (staników spłaszczających biust). Takie praktyki mogą jednak prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym wad postawy i bólu kręgosłupa.

2.

1.

raka piersi wzrastało w stosunkowo krótkim okresie leczenia hormonalnego, a charakterystyka nowotworu była bardziej kobieca. Wyniki sugerują, że wytyczne dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka piersi, stosowane u osób cispłciowych, są również odpowiednie dla osób transpłciowych przyjmujących hormony. Dlatego samobadanie piersi oraz profilaktyka nowotworowa są szczególnie istotne w grupie kobiet transpłciowych (MTF).

Badania są ważne, ponieważ:

1. rak piersi może rozwinąć się niezależnie od planów operacyjnych,

2. niektóre zmiany nowotworowe mogą wpływać na decyzję o rodzaju lub terminie operacji,

3. lekarz chirurg potrzebuje pełnego obrazu stanu zdrowia, aby dobrać najbezpieczniejszą metodę zabiegu. 

Jakie badania warto wykonać:

1. samobadanie piersi raz w miesiącu,

2. USG piersi – zalecane do 30. roku życia co dwa lata, a po 30. roku życia raz w roku,

3. mammografia – zgodnie z zaleceniami lekarza (refundowana w wieku 46–74 lata), konsultacja z ginekologiem lub lekarzem rodzinnym.

Co w takiej sytuacji zrobić?

Lekarz rodzinny, położna lub ginekolog mogą pomóc w procesie akceptacji swojego ciała i pokazać, jak wykonać samobadanie piersi w sposób bezpieczny i jak najmniej dyskomfortowy. Samobadanie jest bardzo ważne, ponieważ pozwala wcześnie wykryć niepokojące zmiany.

Według badań (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31088823/) wykazano zwiększone ryzyko raka piersi u kobiet transpłciowych w porównaniu z mężczyznami cispłciowymi oraz niższe ryzyko u mężczyzn transpłciowych w porównaniu z kobietami cispłciowymi. U kobiet transpłciowych ryzyko 

                                                                        Mastektomia co oznacza?

Mastektomia to zabieg operacyjny polegający na usunięciu gruczołów piersiowych, jednego lub obu w zalerznośći od kontekstu wykonywanej operacji. Najczęściej wykonuje się ją w celu leczenia lub zapobiegania rakowi piersi, zwłaszcza u osób z wysokim ryzykiem zachorowania. Jednak nie zawsze powodem jest choroba onkologiczna. Zdarza się, że o zabiegu decydują osoby odczuwające dysforię płciową, czyli silny dyskomfort wynikający z niezgodności pomiędzy płcią odczuwaną a przypisaną przy urodzeniu. W takim przypadku usunięcie piersi ma na celu poprawę samopoczucia, zgodności z własnym ciałem i komfortu psychicznego. W środowisku medycznym i społeczności osób transpłciowych zabieg ten bywa potocznie nazywany „top surgery”.

Koszty a efekty

Koszt mastektomii w prywatnych placówkach medycznych w Polsce waha się od około 7,5 do 20 tysięcy złotych, w zależności od metody operacyjnej, doświadczenia chirurga i renomy kliniki. Moim zdaniem jednak warto pamiętać, że cena nie zawsze odzwierciedla jakość efektu estetycznego ani komfort rekonwalescencji.

Zanim podejmiemy decyzję o miejscu wykonania zabiegu, dobrze jest:

1. zapoznać się z opiniami innych pacjentów,

2. obejrzeć zdjęcia efektów operacji (tzw. „przed i po”),

3. skonsultować się z lekarzem, który ma doświadczenie w pracy z osobami transpłciowymi,

4. sprawdzić, jakie warunki i opiekę pooperacyjną oferuje dana placówka.

 Julian Jopek

Spis treści:

1. Mastektomia co oznacza?

2. Istota samobadania piersi.

3. Samobadanie piersi – czy ma sens, jeśli planuję operację?

4. Podsumowanie.

FAQ

Transpłciowość czy Transseksualność?

Nie ma czegoś takiego jak transseksualność.

To określenie jest przestarzałe i medykalizujące - wywodzi się z czasów, gdy transpłciowość postrzegano jako zaburzenie „seksualne”, a nie jako kwestię tożsamości płciowej. Dziś mówi się o transpłciowości, czyli o niezgodności między płcią przypisaną przy urodzeniu a rzeczywistą tożsamością płciową osoby.

Współczesne klasyfikacje medyczne (takie jak ICD-11 WHO) zrezygnowały z pojęcia „transseksualizmu”, uznając transpłciowość za wariant ludzkiej różnorodności, a nie chorobę.

Dlatego:

✔️ „osoba transpłciowa” – TAK

❌ „transseksualna” – NIE

Co oznacza skrót LGBT+?

Skrót oznacza społeczność osób lesbijek, gejów, biseksualnych i transpłciowych, gdzie symbol plus (+) obejmuje wszystkie inne tożsamości i orientacje seksualne, które nie mieszczą się w skrócie. 

Rozszerzone wersje skrótu, takie jak LGBTQIA+, dodają litery oznaczające queer (Q), interpłciowość (I) oraz aseksualność (A). 

Czy orientacja seksualna to wybór?

❌Nie - orientacja seksualna to nie wybór. Jest to naturalna cześć człowieka, której nie wybieramy. Odkryć możemy ją na każdym etapie naszego życia. 

Niezależnie od tego, czy planujesz mastektomię z powodów medycznych, profilaktycznych czy związanych z afirmacją płci, troska o własne zdrowie i regularne badania piersi pozostają niezwykle ważne. Wczesne wykrycie zmian może wpłynąć nie tylko na bezpieczeństwo samego zabiegu, ale też uratować życie. Samobadanie piersi, USG czy konsultacje lekarskie to nie wyraz braku akceptacji dla planowanej operacji, lecz świadome dbanie o siebie i swoje ciało. Mastektomia, choć znacznie zmniejsza ryzyko raka piersi, nie eliminuje go całkowicie – dlatego profilaktyka i kontrola stanu zdrowia są potrzebne również po zabiegu. Dbanie o siebie przed i po operacji to forma szacunku do własnego ciała i procesu, przez który przechodzisz. Regularne badania, odpowiednia opieka medyczna i świadome decyzje sprawiają, że korekta piersi staje się nie tylko zabiegiem chirurgicznym, lecz częścią drogi do zdrowia, spokoju i wewnętrznej zgodności.

4.

Zastrzeżenie etyczne i prawne:

Wszystkie wypowiedzi przytoczone w tekście zostały zmienione redakcyjnie w celu zachowania anonimowości respondentów. Dane osobowe oraz szczegóły mogące pozwolić na identyfikację osób  zostały zmodyfikowane lub uproszczone. Przykłady doświadczeń pacjentów mają charakter ilustracyjny i nie stanowią pełnego odwzorowania konkretnych zdarzeń medycznych. 

Samobadanie piersi - czy ma sens, jeśli planuję operację?

Co po mastektomii? Po zabiegu zwykle pozostaje niewielka ilość tkanki gruczołowej, dlatego ryzyko raka piersi znacznie maleje, ale nie znika całkowicie. Zaleca się regularne kontrole u lekarza, obserwowanie ewentualnych zmian w okolicach blizn i klatki piersiowej oraz wykonywanie badań obrazowych (np. USG) zgodnie z zaleceniami lekarza. Bliznę pooperacyjną należy delikatnie mobilizować, czyli masować, aby poprawić jej elastyczność i zapobiec przyrośnięciu do głębszych tkanek. Trzeba jednak unikać zbyt intensywnego rozciągania – może to prowadzić do nadmiernego poszerzenia blizny lub powstawania blizny przerostowej, nadmierne rozciąganie może zaburzać proces gojenia i sprzyjać tworzeniu się szerokiej, nieestetycznej blizny. 

Tak, zdecydowanie. Samobadanie to nie wstyd, lecz inwestycja w zdrowie. Nawet jeśli planujesz mastektomię, warto je wykonywać regularnie – raz w miesiącu, najlepiej 3–5 dni po zakończonej miesiączce. Osoby przyjmujące hormony powinny wybierać jeden, stały dzień w miesiącu. Krótką instrukcję, jak prawidłowo wykonać samobadanie piersi, można znaleźć na stronie gov.pl: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-prawidlowo-wykonac-samobadanie-piersi

3.

Mastektomia to nie tylko zabieg chirurgiczny, to ważny krok w procesie afirmacji płci, który może znacząco poprawić jakość życia i relację z własnym ciałem. Dlatego decyzja o miejscu i sposobie jej wykonania powinna być dobrze przemyślana, oparta nie na cenie, ale na zaufaniu, profesjonalizmie i indywidualnym podejściu lekarza.